Hiện tại chúng ta có khá nhiều lựa chọn về hệ điều hành cho smartphone nhưng có lẽ người dùng đa phần chỉ quan tâm đến Android của Google và iOS của Apple. Cho dù thích chúng hay không thì đây vẫn là hai hệ điều hành cho điện thoại đang được sử dụng nhiều nhất thế giới.
Việc lựa chọn thiết bị chạy iOS hay Android cũng giống như việc chọn máy tính chạy macOS hay Windows. Với hệ thống phần mềm của Apple, bạn chỉ có thể chọn từ một nhà sản xuất. Apple là công ty có giá bán sản phẩm trung bình cao nhất trên thị trường, những chiếc iPhone hiện nay có mức giá khá cao, thậm chí có những mẫu iPhone đã vượt qua cột mốc ngàn đô. Do đó, để có thể sử dụng được hệ điều hành iOS, chi phí bạn phải bỏ ra là khá lớn. Android thì có nhiều nhà sản xuất điện thoại hơn, đa dạng về mẫu mã, chất lượng cũng như là giá cả. Vì Android là hệ điều hành có mã nguồn mở (iOS là mã nguồn đóng) nên các nhà sản xuất điện thoại đều có thể sử dụng được.
Giao diện máy và cách sử dụng
Trên iOS 14 chúng ta có thể điều chỉnh màn hình iPhone nhiều hơn với các widget được có sẵn nhiều kích thước. Tính năng App Library mới cũng tự động nhóm các ứng dụng và xếp chúng theo danh mục. Android từ xưa đến nay vẫn cho phép người dùng điều chỉnh nhiều hơn iOS, thậm chí còn cho chọn bố cục giao diện ưa thích để dùng.
Mặc dù Android là con đẻ của Google nhưng tính năng tìm kiếm trên iOS lại ổn định hơn rất nhiều so với Android, đặc biệt là khi tìm kiếm ứng dụng đã cài đặt trên thiết bị. Apple có nhóm các kết quả theo ứng dụng, email, danh bạ và hiển thị cả những ứng dụng chưa được cài đặt (còn có cả đường dẫn tới App Store). Nói chung, iOS cho trải nghiệm đồng nhất, đơn giản hơn so với Android.
Khả năng Root, Bootloader và Jailbreak
Root là một cách giúp người kiểm soát hoàn toàn thiết bị của mình. Việc root máy giúp bạn có thể truy cập vào nhiều ứng dụng hơn, cập nhật hệ điều hành mới nhất mà không phải chờ đợi, thay đổi giao diện phần mềm mới, gỡ cài đặt các bloatware từ các nhà mạng và nhà sản xuất cũng như khả năng tinh chỉnh để tăng tốc độ và thời lượng pin cho thiết bị. Android là hệ điều hành cho phép bạn root máy dễ dàng nhất.
Ngược lại, Jailbreak là một phương thức trên iOS cho phép bạn tải xuống và cài đặt các ứng dụng từ bên ngoài App Store và bỏ qua một số ràng buộc khác. Tuy nhiên phương thức này này vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế hơn so với nền tảng Android. Do đó, Android hoàn toàn thắng thế ở phương diện so sánh này.
Công nghệ hỗ trợ
Công nghệ không dây đã xuất hiện mấy năm nay trên thị trường, trở thành một tiêu chuẩn mới cho các sản phẩm công nghệ. Android thường tiên phong áp dụng những cấu hình mới, đi trước iOS khá nhiều. Điện thoại 5G đầu tiên cũng chạy Android, hoàn toàn đánh bại Apple về mảng sạc không dây, 4G LTE và điều khiển bằng giọng nói.
Android cũng bắt đầu hỗ trợ cho các điện thoại gập và hai màn hình. Một lần nữa, vì hệ điều hành này có mã nguồn mở nên các bên thứ ba như Microsoft có thể thêm các tính năng vào để hỗ trợ thiết bị của họ (như Surface Duo).
Ứng dụng đi kèm
Cả hai hệ điều hành Apple và Google đều hỗ trợ rất nhiều ứng dụng đi kèm, được cài đặt sẵn trong máy. Bạn sẽ thấy những ứng dụng như email, trình duyệt web, thư viện ảnh, ghi âm, quay video... Các ứng dụng có sẵn trên Android và iOS đều không thể gỡ cài đặt được, nhưng người dùng được phép sử dụng phần mềm bên thứ ba để thay thế.
Các ứng dụng tin nhắn rất đáng để chú ý đến. Apple đã dẫn trước Android ở trận đấu này với các emoji, thanh toán, trò chơi, gửi tin nhắn trực tuyến tích hợp hết trong tính năng iMessage. Ngoài ra, những người dùng thiết bị của Apple còn có thể gọi điện video qua ứng dụng FaceTime.
Bảo hành và hỗ trợ phần mềm
Nếu mua một chiếc iPhone thì bạn sẽ được đảm bảo hỗ trợ phiên bản iOS mới nhất trong ít nhất vài năm. Android cũng đang dần cải thiện vấn đề này, đặc biệt là với Android One nhưng vẫn còn kém xa với so với iOS.
Tính năng bảo mật và riêng tư
Cả hai đều có những biện pháp bảo mật tối ưu, nhưng Android là mã nguồn mở nên malware (phần mềm độc hại) dễ dàng xâm nhập hơn. Thông thường các ứng dụng sẽ mang nhiều rắc rối đến cho Android hơn là iOS, đặc biệt là khi cài đặt app thông qua cửa hàng ứng dụng thay thế.
Tính riêng tư chủ yếu tập trung vào các phiên bản Android gần đây, với hàng loại tính năng bảo vệ trước sự tấn công của các ứng dụng bên ngoài. Android 11 cho phép bạn truy cập một lần vào vị trí và các dữ liệu riêng tư khác, nhưng iOS 14 sẽ chỉ cho phép bạn truy cập vào các vị trí gần đúng thay vì địa điểm chính xác.
Kết hợp với máy tính và các thiết bị khác
Tính năng Continuity của Apple rất khó bị Android đánh bại, nhưng Your Phone trên Windows 10 đã giúp các điện thoại Android kết nối với các máy tính PC hiệu quả như iPhone kết nối với Mac.
Hệ sinh thái của Apple gắn kết rất nhiều thứ khác ngoài điện thoại và laptop như Apple Watch, Apple TV, HomePod, iPad. Google cũng có Wear Watch OS nhưng chưa có nhiều tính năng bằng Apple Watch, tablet của Android vẫn mải miết đuổi theo iPad.
Trợ lý ảo
Siri của Apple và Google Assistant đều cho phép người dùng ra lệnh bằng giọng nói trên điện thoại. Cả hai đều có thể thực hiện được cái lệnh thông thường. Theo trải nghiệm cá nhân của nhiều người, Siri thường đưa ra những câu trả lời không cần thiết hoặc không thực hiện đúng như người dùng yêu cầu. Apple nói rằng Siri đã được cải thiện và nâng cấp rất nhiều trên iOS 14 nhưng đến giờ vẫn chưa có nhiều phản hồi từ người dùng.
Trải nghiệm chơi game, VR, AR
Apple và Google đã nỗ lực rất nhiều để cải thiện trải nghiệm chơi game và kích hoạt công nghệ AR/VR trên hệ điều hành smartphone. Cả hai đều có thư viện chứa vô số tựa game, hỗ trợ cả những tựa game cần sử dụng tay cầm. Apple có dịch vụ chơi chơi là Apple Arcade và Android có Google Play Pass, đều có mức giá giống nhau là $4.99/tháng.
Nhìn chung, Android sẽ nổi bật với khả năng tùy biến cao, dễ sử dụng và cho phép cá nhân hóa một cách dễ dàng. Trong khi đó iOS của Apple chiếm ưu thế về sự ổn định, tính năng bảo mật cao cùng khả năng cập nhật nhanh. Có thể thấy rằng Android đang nhỉnh hơn một chút so với iOS khi thắng thế nhiều hơn số danh mục, tuy nhiên mức độ quan trọng của từng danh mục còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, do đó khó có thể đưa ra kết luận rằng hệ điều hành nào là tốt hơn.
