Do gas là thành phần làm lạnh trong các thiết bị điện lạnh nên chất lượng của gas sẽ ảnh hưởng đến tốc độ làm lạnh. Với loại gas có chất lượng tốt sẽ giúp thiết bị được làm lạnh sâu hơn, tăng tuổi thọ cho thiết bị đồng thời tiết kiệm điện năng hiệu quả, an toàn cho người sử dụng. Bài viết sau đây sẽ cung cấp một số thông tin cơ bản về gas được sử dụng trong máy lạnh, tủ lạnh, tủ đông, tủ mát... Bên cạnh đó cũng giúp các bạn nhận biết về các loại gas thông dụng và chức năng của nó trên thị trường hiện nay.

Gas lạnh là gì?

Gas lạnh (gas điều hòa) hay gọi là môi chất lạnh thật chất là một dạng chất lỏng (một chất hay hỗn hợp) được sử dụng trong hệ thống bơm nhiệt và chu trình làm lạnh. Trong chu trình làm lạnh, môi chất sẽ được chuyển từ dạng lỏng sang dạng khí và ngược lại, trong quá trình chuyển hóa sẽ kèm theo sự thay nhiệt độ và áp suất nhằm đáp ứng mục đích làm lạnh hay luân chuyển nhiệt từ nơi này sang nơi khác.

Thực tế, trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại gas lạnh với các thành phần cấu tạo và công dụng khác nhau như: Gas R22, R410A và R32 được sử dụng phổ biến cho máy lạnh. Gas R12, R134A, R600 sử dụng phổ biến trên tủ đông, tủ mát, tủ lạnh... 

• Gas R22: độ an toàn cao, giá thành rẻ

R22 là loại gas được sử dụng đầu tiên trên máy lạnh, không độc hại nhưng có tính chất Toxic nhẹ. Ưu điểm dễ bảo trì với giá thành tương đối rẻ nên gas R22 được rất nhiều người ưa chuộng.

Tuy nhiên gas R22 nếu cháy sẽ gây độc khi hít phải và gây ngạt thở nếu nồng độ gas trong không khí quá cao, đồng thời ảnh hưởng đến tầng Ozon nên theo nghị định Kyoto tháng 12/1997 loại gas này chỉ được sử dụng đến năm 2045 và dần được thay thế bằng gas R410A.

• Gas R410A: làm lạnh sâu, tiết kiệm điện, giá thành cao

Để giảm thiểu nguy cơ gây thủng tầng ozon, bảo vệ môi trường gas R410A được phát minh ra nhằm thay thế cho gas R22. Gas R410A có thành phần hóa học tương tự gas R22 nhưng lại có nhiều ưu điểm vượt bật hơn so với gas R22, như:

• Năng suất làm lạnh cao hơn gấp 1,6 lần
• Hơi lạnh sâu hơn, tiết kiệm điện hơn.
• Gas R410A góp phần bảo vệ môi trường, không gây thủng tầng Ozon.

Tuy nhiên R410A vẫn mắc phải một số nhược điểm khó tránh khỏi như:

• Khó bảo trì, khó bơm gas hơn vì khi bơm gas phải rút toàn bộ gas trong bình ra mới tiến hành bơm gas mới vào.
• Giá thành cao, chi phí nạp gas và bơm gas mới thường rất cao và kèm theo nhiều thiết bị chuyên dụng.
• R410A có độ bay hơi cao và khi môi trường ở tầm thấp sẽ gây thiếu Oxi, vì vậy phòng của bạn phải thoáng khí để tránh trường hợp xấu nhất xảy ra khi khí gas bị rò rỉ.

• Gas R32: làm lạnh nhanh, giúp máy vận hành êm ái, tiết kiệm điện hiệu quả.

Loại gas R32 là loại gas mới nhất hiện nay, được phát minh ra nhầm thay thế cho loại gas R22 và R410A có nhiều ưu điểm vượt trội hơn các loại gas trước, như:

• Gas R32 đạt được tiêu chuẩn khí thải GWP (550) thấp hơn nhiều lần so với loại gas R410A (1980) giúp giảm lượng khí thải lên đến 75%, đáp ứng được yêu cầu bảo vệ môi trường, chống được sự gia tăng nhiệt dẫn đến hiệu ứng nhà kính.
• Với hiệu suất làm lạnh lớn hơn hẳn so với loại gas R410A, R22 nên sử dụng gas R32 sẽ tiết kiệm năng lượng vượt trội, thời gian làm lạnh nhanh và mạnh mẽ hơn.

Dù khác nhau về công thức nhưng gas R32 có áp suất tương đương với gas R410A đang rất phổ biến nên có thể dùng chung với các thiết bị lắp đặt, chỉ cần thay đồng hồ sạc gas và dây nạp gas.

• Gas R12: Không độc, không cháy nổ sử dụng phổ biến trong các tủ lạnh đời cũ.

Là loại gas lâu đời được sử dụng phổ biến trong các tủ lạnh cũ. Tính chất hóa học có Toxic (độc) nhẹ. Nó thường có mùi hôi, khí đốt màu xanh lá và có mùi hắc, có thể gây choáng và nhức đầu khi hít nhiều.

Vì loại gas này có thể gây suy giảm tầng ozon nên đến năm 2010 Việt Nam sẽ chấm dứt nhập khẩu gas R12 và sẽ cho ra đời loại ra khác để thay thế nó.

• Gas R134A: dùng phổ biến trong những tủ dân dụng, an toàn với môi trường.

Do tính chất độc hại và nguyên hiểm có nguy cơ gây thủng tầng ozon của gas R12 nên gas R134A được tạo ra để thay thế nó, loại gas này được sử dụng phổ biến cho nhiều loại tủ lạnh, tủ đông, tủ mát hiện nay. Tuy loại gas R134A có thành phần cấu tạo gần giống với gas R12 nhưng lại không phá hủy tầng ozon.

Điểm yếu của loại gas này là sử dụng là phải dùng dầu polyeste (PO) dễ bị nhiễm ẩm, nên sẽ gây khó khăn trong việc bảo dưỡng, sửa chữa máy.

• Gas R600: sử dụng trong các dòng tủ cao cấp hiện nay, thân thiện với môi trường.

Gas R600 được ứng dụng trong các dòng tủ cao cấp. Gas R600 là Gas Hidrocacbon (HC gas) nhằm bảo vệ môi trường và an toàn với tầng ozon, tránh hiện tượng biến đổi toàn cầu. Gas R600 còn có thể thay thế cho gas R134a, khi đó tủ sẽ vận hành êm ái hơn (vì R600 rất nhẹ). Không những thế, gas R600 còn giúp đạt độ lạnh tối đa, tiết kiệm điện năng tiêu thụ đáng kể đồng thời bảo vệ môi trường an toàn cho người sử dụng.

Tuy nhiên, đây thuộc loại gas mới nên khi thay gas phải nhờ đến trung tâm bảo hành hoặc nhân viên kỹ thuật có tay nghề cao am hiểm về loại gas mới thay được.

Bảng 2: So sánh ưu nhược điểm của Gas R12, R134A và R600

Tóm lại, qua bài viết trên chắc có lẽ cũng giúp cho các bạn hiểu rõ phần nào về gas lạnh và công dụng của nó trong ngành điện lạnh cũng như ảnh hưởng như thế nào đối với đời sống con người. Đồng thời dựa vào đó cũng sẽ giúp các bạn dễ dàng chọn lựa dòng sản phẩm có loại gas thích hợp, vừa tiết kiệm điện năng tối đa lại an toàn cho người sử dụng, bảo vệ môi trường.